Sabiha Rıfat Gürayman: Anıtkabir’in Kontrol Mühendisi ve Cesur Bir Öncü
Giriş: Türkiye’nin modernleşme ve cumhuriyetleşme döneminin en önemli sembollerinden biri olan Anıtkabir, sadece Atatürk’ün anısını yaşatmakla kalmıyor, aynı zamanda dönemin cesur ve öncü kadınlarının da hikayelerini barındırıyor. Bu kadınlardan biri de, Anıtkabir’in inşaatında kontrol mühendisi olarak görev yapan Sabiha Rıfat Gürayman. Cumhuriyet’in ilk kadın mühendislerinden biri olan Gürayman, hem eğitimdeki hem de çalışma hayatındaki öncü rolüyle takdir toplamış bir isimdir.
İlk Adımlar: 1927 yılında Yüksek Mühendis Mektebi’ne (sonradan İstanbul Teknik Üniversitesi) kabul edilen Sabiha Rıfat Gürayman, bu tarihten itibaren sadece eğitimde değil, aynı zamanda toplumun bakış açısını değiştirme çabasının da bir parçası olmuştur. O yıllarda Yüksek Mühendis Mektebi’nde 350 erkek öğrenci ve sadece 2 kız öğrenci bulunması, Sabiha’nın hem azimli hem de öncü bir karakter olarak öne çıkmasına neden olmuştur.
Cesaretin Ötesinde Adımlar: 1933 yılında Yüksek Mühendis Mektebi’nden mezun olduktan sonra, Sabiha Rıfat Gürayman Bayındırlık Bakanlığı’nda göreve başlar. Ancak bu noktada karşılaştığı zorluklar, onun cesaretini ve azmini daha da ön plana çıkarır. Mesleğinin gerektirdiği yetenekleri ve bilgiyi kanıtlamak için verdiği mücadele, sadece kendi kariyeri için değil, aynı zamanda gelecekteki kadın mühendisler için de bir örnek oluşturur.
Köprüler Kurma Sanatı: Sabiha Rıfat Gürayman’ın öncü ruhu ve inançları, sadece ofis ortamında değil, aynı zamanda şantiyelerde de kendini göstermiştir. “Kadınlar şantiyede çalışmaz” gibi ön yargılara karşı çıkarak, golf pantolonunu giyip köprü inşaatlarında yer alması, onun cesaretinin en somut örneklerinden biridir. Özellikle bir kış gününde, müteahhitin işçilere zam yapmayı reddetmesi üzerine işçilerin çekip gitmesi durumunda, eline aldığı çıra ile işçileri geri dönmeye ikna etmesi unutulmaz anılardan biridir. Bu olayın ardından inşa edilen köprü, onun cesaretine ithafen “Kız Köprüsü” olarak adlandırılır.
Anıtkabir’in Kontrol Mühendisi: Sabiha Rıfat Gürayman’ın en bilinen başarısı, Anıtkabir’in inşaatında kontrol mühendisi olarak görev almasıdır. Bu görev, hem mimari hem de mühendislik alanında kritik bir rol oynar. Gürayman, bu önemli projede gösterdiği profesyonellik ve kararlılıkla, dönemin erkek egemen sektöründe adını altın harflerle yazdırmıştır. Onun gibi öncü kadınlar, toplumun sınırlarını zorlayarak, kadınların da her alanda başarılı olabileceğini kanıtlamışlardır.
-
Sonuç: Sabiha Rıfat Gürayman, sadece bir mühendis değil, aynı zamanda kadınların gücünü ve potansiyelini temsil eden bir sembol haline gelmiştir. Cesur adımları, özverili çalışması ve öncü rolüyle Türkiye’nin modernleşme sürecine katkı sağlayan bu önemli figürü anmak, onun hikayesini gelecek nesillere taşımak için bir görev olarak kabul edilmelidir. Sabiha Rıfat Gürayman’ın Anıtkabir’in kontrol mühendisi olarak gösterdiği üstün performans, onun adını tarihe yazdırmış ve ilham kaynağı olmuştur.
